Aort kapağı kalbin vücuda pompaladığı kanın geri gelmesini önler. Kalp kasıldığında açılır ve kan önünde hiçbir direnç olmadan vücuda pompalanır. Kalp gevşediğinde ise aortadaki basınç ile aort kapak kapanır ve kan kalbe geri dönmez.

Aort kapağının fonksiyonel olarak iki bozukluğu vardır. Bunlar aort darlığı ve aort yetersizliğidir.

Aort darlığında aort kapağı tam açılamaz ve bunun sonucunda kalp vücudumuza rahat bir şekilde kan pompalayamaz. Vücudumuza yeterli kanı pompalamak için kalbimiz daha fazla çalışmak zorunda kalır ve bu durum da zamanla kalbimizi zayıflatır ve kalp yetersizliğine zemin hazırlar. Aort darlığı yetişkinlerde en sık görülen kalp kapak hastalığıdır. Normalde 3-4 cm2 olan aort kapak alanı 1 cm2 ‘nin altına düştüğünde artık kritik aort darlığından söz edilir. Kritik aort darlığı ciddi ve tehlikeli bir hastalıktır ve ani ölüm ile sonuçlanabilir.

• Eforla göğüs ağrısı ve/veya göğüste sıkışma hissi
• Eforla yorgunluk , halsizlik ve baş dönmesi
• Eforla nefes darlığı
• Çarpıntı
• Ani bayılma (senkop)
• Kalpte üfürüm

Aort darlığında kesin teşhis ekokardiyografi (kalp ultrasonu) ile konur. Aort kapağındaki akım hızı 4.0 m/sn veya daha yüksekse, kapak üzerinde ortalama basınç gradyenti 40 mmHg ve üstü ise ve aort kapak alanı 1 cm2 veya daha düşükse ciddi aort darlığı tanısı konur.

Ciddi aort darlığı olan bir hastada yukarıdaki belirtiler varsa ameliyat kararı verilir. Şikayeti olmayan bir hastada ise:
1. Kalbin kasılma gücü (EF) % 50’nin altına düşmüş ise
2. Hastada başka bir kalp ameliyatı yapılacaksa
3. Ekokardiyografide aort kapakta akım hızı 5 m/sn’nin üstünde saptanmışsa
4. Hastanın egzersiz toleransı düşmüş veya eforla tansiyon düşmesi saptanmışsa
5. Hastalık hızlı ilerliyorsa ( aort kapak kan akım hızı senede 0.3 m/sn’den daha fazla artıyorsa)
ameliyat kararı verilebilir.

Aort kapağının kalp gevşediği zaman kanı kalbe geri kaçırmasıdır.

Aort yetersizliği nedenleri arasında
• Romatizmal ateş
• Doğumsal (özellikle biküspid aort kapak)
• Endokardit (kapak enfeksiyonu)
• Kollajen doku hastalıkları
• Dejeneratif hastalık
• Travma
• Geçirilmiş cerrahi işlem sonrası (özellikle TAVI), sayılabilir.
Ayrıca aort damarının genişlemesi ve baloncuklaşması olan aort anevrizmalarında da aort kapak kanı geri kaçırabilir.

• Eforla artış gösteren göğüs ağrısı
• Nefes darlığı
• Taşikardi ve ritim bozukluğu
• Ayak bileklerinde şişme

Aort yetersizliğinde kesin teşhis ekokardiyografi (kalp ultrasonu) ile konur.

1. Hastanın kalp yetersizliği yakınmaları varsa
2. Egzersiz testinde performans düşüklüğü
3. Kalbin kasılma gücü (EF) % 50’nin altına düşmüş ise (şikayet yoksa bile)
4. Kalbin büyümesi

Aort kapak ameliyatları standart olarak Sternum adı verilen iman tahtası kemiğinin kesilmesi ile yapılır. Alternatif olarak aort kapak ameliyatları Minimal İnvaziv (Küçük Kesi, Koltuk Altı Kalp Ameliyatı v.s) gibi yöntemler kullanılarak yüksek başarı oranları ile giderek artan sayılarda yapılmaktadır. Bu tür ameliyatların en büyük avantajları; kemiğin hiç kesilmemesi ya da kısmi kesilmesi, daha az ağrı, daha hızlı iyileşme, küçük kesi nedeni ile daha kozmetik olması ve günlük yaşantıya daha çabuk dönülmesidir.

Ameliyatta aort kapağının öncelikle tamir edilmesi tercih edilmelidir. Ancak aort darlığında aort kapağı çoğu zaman kireçlenmiş olduğundan tamir genellikle mümkün olmaz. Bu durumda hasta kireçli kapak çıkartılır, kireçler temizlenir ve yerine uygun ölçü ve yapıda protez kapak yerleştirilir. Protez kapak olarak mekanik veya biyolojik kapaklar kullanılabilir. Mekanik kapak üzerinde pıhtı ve doku oluşmadığı, ve enfekte olmadığı müddetçe çok uzun yıllar dayanır. Bozulma ve dejenere olma ihtimali hemen hemen yoktur. Ancak bu kapakların kullanımında ömür boyu kan sulandırıcı ilaç kullanmak gereklidir. Biyolojik kapaklarda ise ilk 3 aydan sonra kan sulandırıcı ilaç kullanmak gerekmez. Ancak biyolojik kapaklar da ortalama 15-20 yılda dejenere olup tekrar ameliyat gereksinimi doğururlar. Ameliyatın çok yüksek riskli olduğu ileri derecede yaşlı ve kırılgan hastalarda bir diğer alternatif TAVI yöntemidir.

TAVI yöntemi aynen anjiyografide yapıldığı gibi kasıktan kateterle girilerek kireçli aort kapağının içine kateter içine sıkıştırılmış olan kapağı yerleştirme işlemidir.

TAVI yönteminin uzun dönem sonuçları henüz belirsiz olduğundan, ve kendine özgü bir takım risklerinden (kalp bloğu ve artmış kalp pili ihtiyacı, kapağın etrafından olan kaçak, kireç embolisi, ve uzun süre dayanıklılık konusunda bir takın tereddütler) dolayı henüz tüm hastalarda güvenle kullanılabilecek bir durumda değildir. Türkiye’de TAVI yapan ikinci merkez olan kliniğimizin bir diğer özelliği halen cerrahi ekip tarafından bu işlemin rutin yapıldığı ilk ve tek merkezdir.

Son yıllarda tüm dünyada kalp cerrahları tarafından giderek artan bir ilgi ile karşılanan bir diğer aort kapak ameliyatı yöntemi ise OZAKİ prosedürüdür.

Ozaki ameliyatı standart aort kapak ameliyatlarıyla aynı şekilde yapılır. Ancak protez olarak mekanik kapak veya biyolojik kapak kullanılmaz. Bunlar yerine kireçli kapak temizlenir. Aort kapağının orijinal ölçüleri alınır. Belli bir şablon dahilindehastanın kendi kalp zarı (perikard) kullanılarak hastaya özgü bir kapak oluşturur. Bu tekniğin avantajları ameliyatta yabancı doku kullanılmaması, kapağın sessiz olması, ameliyattan sonra kan sulandırıcı ilaç kullanma gereksinimi olmaması, enfeksiyonlara karşı dirençli olması, ve kalp bloğu ve kalp pili gereksiniminin neredeyse sıfır olmasıdır. Dr. Ozaki’nin ameliyat ettiği 1100’ü aşkın hastanın 12 senelik takiplerinde hastaların %95.8’inde yeni bir ameliyat ihtiyacı olmamıştır. Türkiye’de bu yöntemin ilk uygulayıcılarından olan merkezimizde bugüne dek 30’u aşkın hastaya % 100 başarı ile bu ameliyat yapılmıştır.

Biküspid aort kapak, aort kapağının doğuştan 3 yerine iki yaprakçıklı olmasıdır.

En sık görülen doğumsal kalp anomalisidir. 100 canlı doğumun 0.5-2 sinde rastlanır. Kalıtımsal olarak geçtiği gösterilmiştir. Biküspid aort kapaklı bir insanın birinci derece yakınlarında görülme olasılığı yaklaşık % 10’dur. Biküspid aort kapaklı hastalarda aort darlığı, aort yetersizliği, aort anevrizması (baloncuklaşma) ve buna bağlı aort diseksiyonu görülebilir. Bu nedenle bu hastaların yakın takibi önemlidir. Biküspid aort kapaklarda daralma, yetersizlik veya her ikisi birden görülebilir.

Biküspid aort kapağın cerrahi müdahaleleri ve aort protez kapak tipleri normal aort kapak girişimlerinin aynısıdır. Bu hastalarda da Ozaki ameliyatı başarı ile yapılmaktadır.